1900 2039
“Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua, những người thi đua là những yêu nước nhất”. Chính quan điểm ấy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trở thành động lực to lớn làm cho phong trào thi đua yêu nước có sức mạnh tinh thần vô cùng mạnh mẽ, tồn tại lâu dài, phát triển không ngừng, gắn liền với sự phát triển của dân tộc. Cách đây 75 năm từ Ngày Bác Hồ ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc, có thể khẳng định tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc và phong trào thi đua yêu nước do Người phát động ngày càng thấm sâu vào đời sống xã hội và có giá trị thực tiễn to lớn.
1. Lịch sử Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc
Cách mạng Tháng 8 năm 1945 đã lật đổ ách thống trị của chế độ thực dân phong kiến, thiết lập nên Nhà nước dân chủ đầu tiên ở Đông Nam Á, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử của dân tộc Việt Nam: kỷ nguyên Độc lập – Tự do. Từ đó, chính quyền cách mạng của nhân dân được thành lập từ Trung ương đến địa phương. Tuy nhiên, sự thắng lợi nhanh chóng của cuộc Tổng khởi nghĩa trong bối cảnh Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị, các lực lượng chống cộng sản đang hoang mang dao động, ở một khía cạnh khác, lại thế hiện sự chưa vững chắc của chính quyền mới giành được. Sức mạnh của quần chúng cách mạng như một cơn gió bão mạnh càn lướt qua, làm các lực lượng phản cách mạng đổ rạp xuống nhưng không phải bị tiêu diệt hoàn toàn, nên chúng đã mau chóng ngóc đầu dậy, tìm cách dựa vào các lực lượng quân đội nước ngoài để chống phá chính quyền nhân dân.
Có thể nói, sau khi vừa mới ra đời, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã phải đương đầu với những thử thách cực kỳ nghiêm trọng, tưởng chừng như khó vượt qua. Đất nước phải đối mặt với nhiều kẻ thù nguy hiểm. Bọn đế quốc và các thế lực phản cách mạng tay sai từ bốn phía kéo vào nước ta với danh nghĩa đồng minh vào giải giáp quân đội Nhật để thực hiện âm mưu đen tối của chúng là lật đổ chính quyền cách mạng và thống trị nhân dân ta. Cụ thể: Bọn thực dân Pháp đã dã tâm dùng vũ lực hòng đặt lại ách thống trị trên đất nước ta một lần nữa.
Cách mạng nước ta ở vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”. Đó là nguy cơ giặc đói, giặc dốt và đặc biệt là giặc ngoại xâm. Trước tình hình đó, nhiệm vụ bảo vệ chính quyền cách mạng và chuẩn bị kháng chiến ngày càng trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ việc động viên sức mạnh của toàn thể dân tộc Việt Nam là điều rất cần thiêt để thực hiện nhiệm vụ cấp bách của cách mạng: Xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng, chống thực dân Pháp xâm lược, bài trừ nội phản, cải thiện đời sống nhân dân.
Ngày 18 và 19-12-1946, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp tại làng Vạn Phúc (Hà Đông) quyết định phát động cả nước kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Ngay đêm 19-12, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.
“Hỡi đồng bào toàn quốc!
Chúng ta muốn hoà bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa.
Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”.
Với ý chí “thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, toàn dân tộc Việt Nam đã nhất tề đứng lên kháng chiến, chống thực dân Pháp xâm lược.
Sau chiến thắng Việt Bắc (Thu Đông 1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh đề ra sáng kiến tổ chức, lãnh đạo phong trào thi đua ái quốc để giành thắng lợi to lớn hơn. Chấp thuận đề nghị của Người, ngày 27-3-1948, Ban chấp hành Trung ương Đảng ra Chỉ thị phát động phong trào thi đua ái quốc. Chỉ thị xác định: “…mục đích thi đua ái quốc là làm sao cho kháng chiến mau thắng lợi, kiến thiết chóng thành công”.
Tiếp theo chỉ thị này, ngày 1/5/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết Lời kêu gọi toàn quốc thi đua yêu nước, toàn văn như sau:
“Cùng toàn thể đồng bào yêu quý,
Nước ta kinh tế lạc hậu, nhưng lòng yêu nước và chí quật cường chẳng kém ai.
Nay muốn độc lập, tự túc, đi kịp người ta, thì chúng ta phải đi mau.
Vì vậy, sĩ, nông, công, thương, binh, gái, trai, già trẻ, toàn thể quốc dân ta, vô luận ở địa vị nào, làm công việc gì, phải ra sức tham gia cuộc thi đua yêu nước, tức là tăng gia sản xuất.
Như thế thì:
Kháng chiến nhất định thắng lợi,
Kiến quốc nhất định thành công”.
Sau khi Ban Chấp hành Trung ương ra Chỉ thị, Để triển khai một cách sâu rộng Chỉ thị của Trung ương Đảng về phong trào thi đua ái quốc và chuẩn bị Ngày Toàn quốc kháng chiến, nhân kỷ niệm 1000 ngày kháng chiến (Ngày Nam Bộ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược 23-9-1945), ngày 11-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”, chính thức phát động phong trào thi đua ái quốc trên cả nước. Lời kêu gọi Thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh được đăng trên báo Cứu quốc số 968, ngày 24/6/1948. Người chỉ rõ:
“Mục đích thi đua ái quốc là:
Diệt giặc đói,
Diệt giặc dốt,
Diệt giặc ngoại xâm.
Cách làm là: Dựa vào:
Lực lượng của dân.
Tinh thần của dân, để gây:
Hạnh phúc cho dân.”
“Mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già, trẻ, gái trai; bất kỳ già, nghèo, lớn, nhỏ đều cần phải trở nên một chiến sĩ đấu tranh trên một mặt trận: quân sự, kinh tế, chính trị, văn hóa.” Người kêu gọi: “Với tinh thần quật cường và lực lượng vô tận của dân tộc ta, với lòng yêu nước và chí kiên quyết của nhân dân và quân đội ta, chúng ta có thể thắng lợi, chúng ta nhất định thắng lợi.
Hỡi toàn thể đồng bào,
Hỡi toàn thể chiến sỹ
Tiến lên!”
“Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh có tác dụng hiệu triệu, lôi cuốn, động viên toàn Đảng, toàn dân và toàn quân phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường, vượt qua mọi hy sinh gian khổ hoàn thành tốt nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng. Đặc biệt trong những thời khắc cam go, ác liệt của dân tộc, “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn thấm sâu vào các tầng lớp nhân dân, biến thành sức mạnh đưa cách mạng Việt Nam đến thắng lợi vẻ vang.
Thực hiện lời dạy của Người, nhiều phong trào thi đua đã phát triển rộng khắp, thực sự là động lực to lớn, góp phần vào thắng lợi của hai cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Trong một phiên họp Hội đồng Chính phủ vào tháng 10/1948, tức vào khoảng sau hơn 4 tháng khi Bác của chúng ta viết “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”, Bác Hồ chỉ rõ rằng, thi đua không phải là nhất thời mà phải là trường kỳ, thi đua phải sát với hoàn cảnh, sát với địa phương, không đặt kế hoạch to quá rồi làm không nổi, hoặc lúc đầu thì ồ ạt, ít lâu sau thì đuối sức. Vấn đề thi đua cũng được Bác Hồ coi trọng trong những thời gian cụ thể. Người khẳng định: “Thi đua là phải toàn dân, toàn diện. Trong cái việc thi đua ái quốc, cần phải nêu rõ tinh thần cần, kiệm, liêm, chính…”.
Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có sức lôi cuốn, động viên, hiệu triệu toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường, vượt qua mọi hy sinh gian khổ, lập nên những chiến công hiển hách và thành tích to lớn trong sự nghiệp cách mạng nước ta. Thi đua đã thực sự trở thành một động lực cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là sự kết tinh và thể hiện tập trung những nội dung cơ bản tư tưởng của Người về thi đua ái quốc và là văn kiện chứa đựng những chỉ dẫn quý báu, có giá trị sâu sắc cả về lý luận và thực tiễn đối với phong trào thi đua yêu nước, đặc biệt thể hiện rõ nét tính hệ thống và nhất quán trong tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, về xây dựng đời sống mới, xã hội mới, con người mới.
Hưởng ứng “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh 75 năm qua, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đã phát động và tổ chức nhiều phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp, lan rộng khắp mọi mặt của đời sống xã hội, mọi tầng lớp nhân dân góp phần tạo nên động lực to lớn, cổ vũ, động viên đồng bào và chiến sỹ cả nước vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, chung sức, đồng lòng làm nên những thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Với ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại ấy, ngày 4/3/2008, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 258/QĐ-TTg về việc lấy ngày 11 tháng 6 hằng năm là Ngày Truyền thống thi đua yêu nước.
Ngày nay trong công cuộc đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế, “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn còn vẹn nguyên ý nghĩa lịch sử, giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc.
2. Vai trò của thế hệ trẻ trong tình hình hiện nay
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sớm nhận thức rõ vị trí, vai trò của thế hệ trẻ đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Trong cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của mình, Bác Hồ luôn quan tâm đến sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam. Bác đã dành rất nhiều tâm huyết cho việc tổ chức, dẫn dắt các thế hệ thanh niên đến với cách mạng, tham gia vào quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc… Người đã từng nói: “Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội”. Bác đánh giá cao vai trò quan trọng đặc biệt của tuổi trẻ, của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng trước mắt cũng như lâu dài. Bác từng căn dặn: “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.
Được tôi luyện trong hai cuộc kháng chiến oai hùng của dân tộc, các thế hệ thanh niên Việt Nam đã từng bước trưởng thành, kế tục sự nghiệp của các thế hệ đi trước. Những đóng góp vô cùng to lớn của tuổi trẻ, của thanh niên đã được đất nước và nhân dân ghi nhận. Thực tiễn cho thấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, các tổ chức, phong trào hành động cách mạng của thanh niên từng bước trưởng thành và lớn mạnh; thanh niên Việt Nam đã ngày càng chứng tỏ được vai trò, trách nhiệm của mình đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thanh niên Việt Nam trong các giai đoạn lịch sử luôn giữ vai trò quan trọng, luôn thể hiện tinh thần xả thân trong các cuộc chiến tranh giữ nước và luôn là lực lượng quan trọng trong thời kỳ kiến thiết đất nước. Thanh niên Việt Nam trong cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ; trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước; trong thời kỳ kiến thiết đất nước sau chiến tranh; trong thời kỳ đổi mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước luôn phát huy truyền thống của dân tộc, luôn nêu cao tinh thần xung phong, tình nguyện, xung kích, đi đầu để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Đảng, nhà nước và nhân dân giao phó.
Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, thành lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; tiếp đến là Chiến dịch Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”; đặc biệt là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn Miền Nam, thống nhất đất nước. Trong làn sóng yêu nước ấy biết bao tấm gương hy sinh anh dũng quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh khi tuổi đời còn rất trẻ. Họ đại diện cho thế hệ thanh niên Việt Nam về tinh thần yêu nước đấu tranh chống giặc ngoại xâm cho đến khi trút hơi thở cuối cùng như: Kim Đồng; Lê Văn Tám; Vừ A Dính; Võ Thị Sáu; Lý Tự Trọng; Nguyễn Văn Trỗi; Nguyễn Viết Xuân… Đó chính là những bằng chứng, thực tiễn sinh động, khẳng định vai trò, trách nhiệm, tầm quan trọng của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Ngày nay, với tinh thần “Khát vọng – Tiên phong – Đoàn kết – Bản lĩnh – Sáng tạo”, thế hệ trẻ Việt Nam đã và đang khẳng định vai trò là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước. Tiếp nối thế hệ cha anh, học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương Bác Hồ, dưới sự lãnh đạo của Đảng, với tinh thần “Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền, đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên”, thanh niên Việt Nam hôm nay không ngừng ra sức thi đua lập nhiều thành tích… Các phong trào “Nghìn việc tốt”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”, “Tuổi trẻ Việt Nam sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại”, “Tiếp lửa truyền thống – Mãi mãi tuổi hai mươi”, “Thanh niên sống đẹp sống có ích”… đang lan toả mạnh mẽ với nhiều hoạt động phong phú, sôi nổi; nhiều tấm gương điển hình, tiêu biểu của tuổi trẻ, vì tuổi trẻ. Đó là minh chứng cho ý chí rèn luyện, tinh thần nỗ lực vượt qua mọi thử thách, cống hiến hết sức mình cho đất nước của thế hệ trẻ, vì thế hệ trẻ hôm nay.
Trong thời gian tới, tình hình thế giới và khu vực bên cạnh những thuận lợi, vẫn diễn biến phức tạp, khó lường. Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (4.0) phát triển với tốc độ và quy mô chưa từng có đang làm thay đổi nhận thức, phong cách quản lý, làm việc và cách thức giao tiếp của con người. Ở trong nước, các thế lực thù địch, phản động gia tăng các hoạt động thực hiện chiến lược “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”… Bối cảnh nêu trên đòi hỏi thế hệ trẻ cần có đủ bản lĩnh, ý chí, trình độ để phát huy thuận lợi, tận dụng thời cơ, khắt phục khó khăn, vượt qua thách thức. Điều đó chỉ có được khi thanh niên phát huy tinh thần tự học, tự rèn luyện, có đủ tâm, đủ tầm để tham gia vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, chủ động tham gia vào nền kinh tế tri thức và quá trình hội nhập quốc tế, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta luôn gửi trọn vào thế hệ trẻ – như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn gửi trọn niềm tin yêu vào thế hệ trẻ – những người chủ tương lai của nước nhà, rường cột của dân tộc, lực lượng xung kích sáng tạo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
Kỷ niệm 75 năm thực hiện phong trào thi đua ái quốc, cho đến nay những lời dạy của Bác Hồ về vấn đề thi đua đến nay vẫn còn mang nhiều ý nghĩa về giá trị thực tiễn sâu sắc. Đặc biệt trong công cuộc đổi mới và phát triển trong xu thế hoà nhập hiện nay, lời kêu gọi thi đua yêu nước của Bác vẫn luôn là nền tảng, là động lực lôi cuốn đông đảo mọi tầng lớp nhân dân, mọi thành phần kinh tế, các tổ chức đoàn thể, ban ngành trong xã hội hưởng ứng tham gia. “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” cùng với nhiều bài nói, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh là là cơ sở để thế hệ trẻ thực hiện nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu trong tình hình hiện nay./.
ThS. NGÔ THỊ THÙY TRANG
Nguồn: http://thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/News/36230
